Κλιματική αλλαγή: Πόσο απειλεί την παραγωγή τροφίμωνΗ κλιματική αλλαγή είναι γνωστό ότι επηρεάζει αρνητικά τη γεωργία και την κτηνοτροφία. Όμως αν υπήρχε και η επιστημονική γνώση σχετικά με το ποιες περιοχές του πλανήτη θα αγγίξει ή ποιοι είναι οι μεγαλύτεροι κίνδυνοι, τι θα γινόταν;Νέα έρευνα με επικεφαλής το Πανεπιστήμιο Aalto αξιολογεί με ακρίβεια πώς θα επηρεαστεί η παγκόσμια παραγωγή τροφίμων εάν παραμείνουν αμετάβλητες οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου.
«Η έρευνά μας δείχνει ότι η ταχεία, ανεξέλεγκτη αύξηση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου μπορεί, μέχρι το τέλος του αιώνα, να οδηγήσει περισσότερο από το ένα τρίτο της παγκόσμιας παραγωγής τροφίμων σε συνθήκες που δεν υπάρχουν σήμερα – δηλαδή , έξω από ασφαλή κλιματολογικό χώρο», εξηγεί ο Μάττι Κούμου, καθηγητής παγκόσμιων ζητημάτων νερού και τροφίμων στο Πανεπιστήμιο Aalto.
Σύμφωνα με τη μελέτη, αυτό το σενάριο είναι πιθανό να συμβεί εάν οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα συνεχίσουν να αυξάνονται με τους τρέχοντες ρυθμούς. Στη μελέτη, οι ερευνητές ορίζουν την έννοια του ασφαλούς κλιματικού χώρου ως περιοχές όπου το 95% της παραγωγής των καλλιεργειών πραγματοποιείται σήμερα, χάρη στο συνδυασμό τριών κλιματικών παραγόντων: βροχοπτώσεις, θερμοκρασία και ξηρότητα.
Οι αλλαγές στις βροχοπτώσεις και την ξηρότητα καθώς και το κλίμα θέρμανσης απειλούν ιδιαίτερα την παραγωγή τροφίμων στη Νότια και Νοτιοανατολική Ασία καθώς και στην περιοχή Σαχέλ της Αφρικής, δεν έχουν την ικανότητα να προσαρμοστούν στις μεταβαλλόμενες συνθήκες.
«Η παραγωγή τροφίμων, όπως γνωρίζουμε, αναπτύχθηκε κάτω από ένα αρκετά σταθερό κλίμα, σε μια περίοδο αργής θέρμανσης που ακολούθησε την τελευταία εποχή του πάγου. Η συνεχής αύξηση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου μπορεί να δημιουργήσει νέες συνθήκες και η παραγωγή τροφίμων και η κτηνοτροφία δεν θα έχουν αρκετό χρόνο για να προσαρμοστούν», λέει ο υποψήφιος διδάκτορας Matias Heino, ο άλλος κύριος συγγραφέας της μελέτης.
Στη μελέτη χρησιμοποιήθηκαν δύο μελλοντικά σενάρια για την κλιματική αλλαγή: ένα στο οποίο οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα μειώνονται ριζικά, περιορίζοντας την υπερθέρμανση του πλανήτη στους 1,5-2 βαθμούς Κελσίου και ένα άλλο στο οποίο οι εκπομπές συνεχίζουν να αυξάνονται χωρίς προβλήματα.
Οι ερευνητές αξιολόγησαν πώς η κλιματική αλλαγή θα επηρέαζε 27 από τις πιο σημαντικές καλλιέργειες τροφίμων και επτά διαφορετικά ζώα, λαμβάνοντας υπόψη τις διαφορετικές ικανότητες των κοινωνιών να προσαρμοστούν στις αλλαγές. Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι οι απειλές επηρεάζουν χώρες και ηπείρους με διαφορετικούς τρόπους. Σε 52 από τις 177 χώρες που μελετήθηκαν, ολόκληρη η παραγωγή τροφίμων θα παρέμενε στο μέλλον στο ασφαλές κλιματικό χώρο. Αυτές περιλαμβάνουν τη Φινλανδία και τις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες.
Ήδη ευάλωτες χώρες όπως το Μπενίν, η Καμπότζη, η Γκάνα, η Γουινέα-Μπισάου, η Γουιάνα και το Σουρινάμ θα πληγούν σοβαρά εάν δεν γίνουν αλλαγές έως και το 95% της τρέχουσας παραγωγής τροφίμων. Είναι ανησυχητικό καθώς αυτά τα έθνη έχουν επίσης πολύ λιγότερη ικανότητα προσαρμογής στις αλλαγές, που προκαλούνται από την κλιματική αλλαγή σε σύγκριση με τις πλούσιες δυτικές χώρες. Συνολικά, το 20% της παγκόσμιας παραγωγής καλλιέργειας και το 18% της κτηνοτροφικής απειλής βρίσκονται σε χώρες με χαμηλή ανθεκτικότητα.
Εάν τεθούν υπό έλεγχο οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, οι ερευνητές εκτιμούν ότι η μεγαλύτερη κλιματική ζώνη στον κόσμο σήμερα – το βόρειο δάσος, που εκτείνεται σε Βόρεια Αμερική, Ρωσία και Ευρώπη – θα συρρικνωθεί από τα τρέχοντα 18,0 σε 14,8 εκατομμύρια τετραγωνικά χιλιόμετρα έως το 2100. Εάν δεν είμαστε σε θέση να μειώσουμε τις εκπομπές, θα απομένουν μόνο περίπου 8 εκατομμύρια τετραγωνικά χιλιόμετρα του απέραντου δάσους. Η αλλαγή θα ήταν ακόμη πιο δραματική στη Βόρεια Αμερική: το 2000, η ζώνη κάλυψε περίπου 6,7 εκατομμύρια τετραγωνικά χιλιόμετρα – έως το 2090 μπορεί να συρρικνωθεί στο ένα τρίτο.
Στην αρκτική τούνδρα τα πράγματα θα ήταν ακόμη χειρότερα: εκτιμάται ότι θα εξαφανιστεί εντελώς. Ταυτόχρονα, εκτιμάται ότι αυξάνεται το τροπικό ξηρό δάσος και οι τροπικές ζώνες της ερήμου.
Οι επιστήμονες προειδοποιούν για τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής στην ασφάλεια των τροφίμων
Επιστήμονες των Ηνωμένων Εθνών παρουσίασαν στα μέλη του ΕΚ νέα στοιχεία σχετικά με τον τρόπο που η κλιματική αλλαγή επηρεάζει την παραγωγή τροφίμων και τους ωκεανούς.
Δύο νέες εκθέσεις της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Αλλαγή του Κλίματος (ΔΕΑΚ) διασαφηνίζουν τη σχέση μεταξύ της κλιματικής αλλαγής με την γεωργία και με την αύξηση της στάθμης των ωκεανών. Οι εκθέσεις της ΔΕΑΚ παρουσιάστηκαν στα μέλη της επιτροπής Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων.
Η σχέση μεταξύ της παραγωγής τροφίμων και της κλιματικής αλλαγής
Ο καθηγητής Jim Skea ανέφερε σχετικά, ότι η κλιματική αλλαγή επιδεινώνει την κατάσταση του εδάφους, κάτι που επηρεάζει άμεσα τις ζωές των πολιτών, προσθέτοντας, πως η σωστή διαχείριση του εδάφους μαζί με συμπληρωματικές δράσεις μπορεί να βοηθήσουν στην καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής.
Ο Δρ. Ζαν-Φρανσουά Σουζανά από τη μεριά του επεσήμανε, ότι η παραγωγή τροφίμων ευθύνεται περίπου για το ένα τέταρτο των συνολικών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, που προκαλούνται από τον άνθρωπο. Ταυτόχρονα υπογράμμισε, πως, η αλλαγή του κλίματος οδηγεί στη μείωση των καλλιεργειών σιταριού και καλαμποκιού, ενώ προειδοποιεί ότι όσο αυξάνεται η συχνότητα των ακραίων καιρικών φαινομένων, η παραγωγή τροφίμων θα μειώνεται.
Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, εκτιμάται, ότι το 21-37% των συνολικών ανθρωπογενών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, προέρχονται από την παραγωγή, τη μεταφορά και τη διανομή τροφίμων.
Ο καθηγητής Χανς-Ότο Πόρτνερ σημείωσε χαρακτηριστικά: «Για να ελαχιστοποιηθεί ο αντίκτυπος της κλιματικής αλλαγής, κάθε μικρή αύξηση της θερμοκρασίας, κάθε ώρα, κάθε επιλογή έχουν σημασία και ακόμα μεγαλύτερη σημασία έχει η θέληση πολιτικών και κοινωνίας».
ΟΗΕ: Ο πλανήτης είναι πιθανόν να μην πετύχει τους στόχους για το κλίμα
Ο ρυθμός της κλιματικής αλλαγής δεν έχει επιβραδυνθεί λόγω της πανδημίας της COVID-19 και ο κόσμος υστερεί στη μάχη για τη μείωση των εκπομπών ρύπων, όπως ανέφεραν τα Ηνωμένα Έθνη.
Η οικονομική κάμψη που σχετίζεται με τον ιό προκάλεσε προσωρινή μόνο μείωση στις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα πέρυσι και αυτό δεν ήταν αρκετό για να αντιστρέψει τα αυξανόμενα επίπεδα των αερίων θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Μετεωρολογικό Οργανισμό (WMO)
Οι στόχοι μείωσης δεν πληρούνται και υπάρχει αυξανόμενη πιθανότητα ότι ο πλανήτης δεν θα πετύχει τον στόχο της Συμφωνίας του Παρισιού για περιορισμό της υπερθέρμανσης στον πλανήτη στο +1,5 βαθμό Κελσίου πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα, ανέφερε ο WMO στην έκθεσή του ‘United in Science 2021’.
«Είναι μια κρίσιμη χρονιά για την κλιματική δράση», δήλωσε ο γενικός γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών Αντόνιο Γκουτέρες, λέγοντας ότι τα αποτελέσματα είναι μια «ανησυχητική αποτίμηση του πόσο εκτός πορείας βρισκόμαστε».
«Αυτή τη χρονιά είδαμε τις εκπομπές ορυκτών καυσίμων να ανακάμπτουν, τις συγκεντρώσεις αερίων θερμοκηπίου να αυξάνονται καθώς και σοβαρά ανθρωπογενή καιρικά γεγονότα που έχουν επηρεάσει την υγεία, τις ζωές και τον βιοπορισμό σε κάθε ήπειρο», ανέφερε ο ίδιος.
Οι συγκεντρώσεις στην ατμόσφαιρα σημαντικών αερίων θερμοκηπίου συνέχισαν να αυξάνονται το 2020 και το πρώτο εξάμηνο του 2021, σύμφωνα με τα Ηνωμένα Έθνη.
Η παγκόσμια μέση θερμοκρασία για τα τελευταία πέντε χρόνια ήταν μεταξύ των υψηλότερων που έχουν καταγραφεί, και εκτιμήθηκε στον 1,06 με 1,26 βαθμό Κελσίου πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα.
Τώρα υπάρχει πιθανότητα 40% η μέση παγκόσμια θερμοκρασία σε ένα από τα επόμενα πέντε έτη να είναι τουλάχιστον κατά 1,5 βαθμό Κελσίου υψηλότερη από τα προβιομηχανικά επίπεδα, ανέφερε η έκθεση.
«Εκτός αν υπάρξουν άμεσες, γρήγορες και μεγάλης κλίμακας μειώσεις στις εκπομπές αερίων θερμοκηπίου, ο περιορισμός της υπερθέρμανσης στον +1,5 βαθμό Κελσίου θα είναι αδύνατος, με καταστροφικές συνέπειες για τους ανθρώπους και τον πλανήτη από τον οποίο εξαρτόμαστε», δήλωσε ο Γκουτέρες.
Η έκθεση ‘United in Science 2021’ παρουσιάζει τα νεότερα επιστημονικά δεδομένα και ευρήματα σε σχέση με την κλιματική αλλαγή και δημοσιοποιείται μερικές εβδομάδες πριν από την COP26, τη νέα παγκόσμια διάσκεψη για το κλίμα.
«Καθ’ όλη την πανδημία ακούμε ότι πρέπει να ανοικοδομήσουμε καλύτερα για να θέσουμε την ανθρωπότητα σε μια πιο βιώσιμη πορεία και να αποφύγουμε τις χειρότερες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στην κοινωνία και τις οικονομίες», ανέφερε ο γενικός γραμματέας του WMO Πέτερι Τάαλας.
«Αυτή η έκθεση δείχνει ότι έως τώρα το 2021 δεν κινούμαστε στη σωστή κατεύθυνση», δήλωσε ο ίδιος.
Πηγές
Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (OECD), Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ (World Economic Forum), ΑΠΕ
Πηγή
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου