«Άσπρο - μαύρο», με αυτή τη φράση θα μπορούσαν να χαρακτηρίσουν τη ζωή τους οι long covid ασθενείς που αντιμετωπίζουν διαταραχές ή απώλεια όσφρησης και γεύσης.
Η Νάταλι, η Ασημίνα, η Χριστίνα, η Αγγελική και η υποφαινόμενη έχουμε πολλά κοινά. Μπορεί να μην έχουμε ιδωθεί ποτέ, τα μονοπάτια μας να μην έχουν ανταμώσει, όμως η ζωή μας έχει διαφοροποιηθεί σημαντικά, ακόμα και δραματικά θα μπορούσα να πω, από τη στιγμή που εισέβαλε στον οργανισμό μας ο κορονοϊός. Αν και δεν χρειάστηκε να δώσουμε «μάχη» σε κάποια ΜΕΘ, ή να μην έχουμε στο σώμα μας εμφανή σημάδια, ωστόσο καθημερινά διαπιστώνουμε πόσο πολύ έχει αλλάξει η εμπειρία της ζωής. Και ο λόγος γι' αυτή την αλλαγή, είναι ό,τι για αρκετούς μήνες μετά τη νόσηση λειτουργούμε με τρεις από τις πέντε αισθήσεις, καθώς η Covid-19 έχει «χαρίσει» ένα ισχυρό πλήγμα στον οργανισμό μας, επηρεάζοντας τις αισθήσεις της γεύσης και της όσφρησης.
Η Νάταλι αδυνατεί να μυρίσει τον γιο της εδώ και πέντε μήνες, η Αγγελική ονειρεύεται ότι η αγαπημένη της σοκολάτα θα έχει κάποια στιγμή στο μέλλον την ίδια γεύση και εγώ να μην χρειάζεται να καλύπτω τη μύτη μου όταν μπαίνω σε κατάστημα καλλυντικών. Και δεν είμαστε οι μοναδικές, εκατοντάδες, αν όχι χιλιάδες ασθενείς στην Ελλάδα αντιμετωπίζουν κάποιο πρόβλημα με τις δύο συγκεκριμένες αισθήσεις.
Αν και γνωρίζαμε από την πρώτη στιγμή ότι η Covid-19 συνδέεται με την απώλειά τους, το τελευταίο διάστημα αρκετοί ασθενείς αναφέρουν πως η ασθένεια τούς έχει φέρει αντιμέτωπους και με την παροσμία. O,τι, δηλαδή, μύριζε ευχάριστα, όπως τα λουλούδια, αλλά και τροφές όπως τα κρεμμύδια και το κρέας, τώρα είναι ανυπόφορα, σχεδόν αποκρουστικά.
Στην προσπάθειά μου να ανακαλύψω πόσοι έχουν κάτι παρόμοιο με εμένα, βρήκα παρηγοριά σε μία κλειστή ομάδα του Facebook, που απαριθμεί περισσότερα από 900 άτομα και η οποία δημιουργήθηκε ώστε οι παθόντες να συζητούν και να μοιράζονται εμπειρίες για το συγκεκριμένο δυσάρεστο σύμπτωμα. Το όνομα του group είναι «Covid παροσμία - ανοσμία» και εκεί ήταν που ήρθα σε επαφή με τα 4 κορίτσια που θέλησαν να μου περιγράψουν την καθημερινότητα τους με long covid, τα συναισθήματά τους ακόμα και τους κινδύνους με τους οποίους έρχονται αντιμέτωπες.
Όσο τα κρούσματα αυξάνονται, αυξάνονται και οι ασθενείς που αντιμετωπίζουν προβλήματα με την όσφρηση και τη γεύση
Νάταλι Σαμπά - MSc Ψυχολόγος-παιγνιοθεραπεύτρια
«Αυτό που μου λείπει περισσότερο είναι η μυρωδιά του γιου μου, δεν μπορώ να τον μυρίσω», περιγράφει η Νάταλι, η οποία εδώ και πέντε μήνες έχει ολική απώλεια όσφρησης και γεύσης. «Το μόνο που μπορώ να ξεχωρίσω είναι αν ένα τρόφιμο είναι αλμυρό, γλυκό, πικρό ή καυτερό, αν κάτι είναι χαλασμένο δεν θα μπορέσω να το αντιληφθώ», προσθέτει και τονίζει ότι αυτό που την βοηθά είναι η μνήμη της γεύσης, «αυτό που έχω καταλάβει είναι ότι σημαντικό ρόλο παίζει η μνήμη στη γεύση, θυμάμαι πώς είναι ο αρακάς ή η φασολάδα και με κάποιο τρόπο το επαναφέρω όταν τα τρώω. Σκέψου ό,τι δεν μπορώ να καταλάβω αν έχω ιδρώσει και αν ο ιδρώτας έχει δυσάρεστη οσμή».
«Τρεις ημέρες μετά τη νόσηση, κατάλαβα ότι δεν μυρίζω και δεν γεύομαι, η απώλεια με «χτύπησε» αμέσως και εκεί άρχισα να αγχώνομαι. Τελικά 5 μήνες τώρα και ακόμα τα πράγματα δεν έχουν αλλάξει. Μυρίζω σε ένα 5%. Το αφρόλουτρο για παράδειγμα δεν μου μυρίζει, κάποιες φορές έχω στη μύτη μου κάτι σαν τηγανίλα και από γεύση νιώθω κάτι σαν μέταλλο, λέει μιλώντας για την καθημερινότητά της, την οποία περιγράφει ως ζωή σε άσπρο - μαύρο.
«Είναι σαν να κοιμάμαι, όλους αυτούς μήνες δεν ζω στο 100%, δεν έχω μία φουλ εμπειρία. Η ζωή μου μοιάζει ασπρόμαυρη με την απώλεια αυτών των δύο αισθήσεων. Υπάρχουν στιγμές που λυγίζω και λέω στον εαυτό μου δεν γίνεται πρέπει να μυρίσω, δεν μπορώ άλλο, μετά το ξεχνώ», μας λέει, «βλέπω πως έχει αλλάξει η καθημερινότητά μου από απλά πράγματα, όπως σε μία βόλτα στο βουνό, όπου χρειάζεται να μου περιγράψουν πώς μυρίζουν τα λουλούδια, τα δέντρα. Βέβαια πρέπει να σημειώσουμε ότι υπάρχει και η άλλη πλευρά, η πιο επικίνδυνη. Υπάρχει πάντα ο κίνδυνος για παράδειγμα να πιάσει φωτιά η πολυκατοικία και να μην το αντιληφθώ».
Προς το παρόν η επιστημονική κοινότητα δεν έχει βρει λύση ή θεραπεία για τις διαταραχές, καθώς πρόκειται για κάτι πολύ νέο και πρωτόγνωρο. Η Νάταλι, όπως μας λέει αν και έχει ακολουθήσει κάποιες από τις προτεινόμενες θεραπείες, μέχρι στιγμής δεν έχει παρατηρήσει κάτι το το αξιοσημείωτο που την έχει κάνει να αναθαρρήσει.
Ένα από τα μεγαλύτερα κόστη που έχει η διαταραχή της, όπως τονίζει, είναι στο συναισθηματικό κομμάτι. «Η όσφρηση και η γεύση είναι αλληλένδετα με τις αναμνήσεις. Όπως φαίνεται θα υπάρξει ένα κενό σε αυτές, για αυτούς που δεν μυρίζουν και γεύονται», καταλήγει.
Ασημίνα Λυμπέρη
Η περίπτωση της Ασημίνας είναι διαφορετική. Νόσησε από κορονοϊό το καλοκαίρι και τον Αύγουστο ήρθε αντιμέτωπη με την ολική απώλεια γεύσης, όσφρησης. Πέρασε μία περίοδος, όπου και οι δύο αισθήσεις της παρουσίασαν μία κλιμακωτή βελτίωση, όταν, όπως έχει συμβεί και σε πολλούς ακόμα, μετά από δύο μήνες άρχισε η παροσμία. «Κάπου τον Οκτώβρη άρχισα να μυρίζω ικανοποιητικά, φέρνοντάς το όμως πολύ κοντά στη μύτη μου. Ξαφνικά όμως το Νοέμβριο διαπίστωσα ότι οι αισθήσεις μου είχαν αλλοιωθεί. Στην αρχή η διαταραχή αφορούσε πολύ συγκεκριμένα πράγματα, όπως το κρεμμύδι και σταδιακά επεκτεινόταν», λέει στο η Ασημίνα, περιγράφοντας τη στιγμή που αντιλήφθηκε πώς κάτι πήγαινε στραβά, «μαγείρευα μία σούπα με πράσο, μυρίζοντάς το, κατάλαβα πώς κάτι είχε αλλάξει, η μυρωδιά ήταν άθλια, μάλιστα χρειάστηκε να ρωτήσω τη μητέρα μου αν είναι χαλασμένο. Τελικά δεν κατάφερα να το φάω και το πέταξα».
«Πράσο, σκόρδο, κρεμμύδι, κοτόπουλο, βραστό αυγό, αλλαντικά, γιαούρτι είναι μερικά από τα πράγματα που δεν αντέχω να γεύομαι και να μυρίζω», λέει, υπογραμμίζοντας πως η ζωή της έχει αλλάξει 180 μοίρες, με την ίδια να αναγκάζεται να αλλάζει ακόμα και δωμάτιο όταν η μητέρα της μαγειρεύει, «έχω συνεχώς μία μεταλλική αίσθηση στη μύτη μου, σαν να μυρίζω κάπνα».
Στο συναισθηματικό κομμάτι, η Ασημίνα τονίζει ότι η αλλοίωση των οσμών και της γεύσης τους έχει επηρεάσει ιδιαίτερα αρνητικά τη ψυχολογία τους. «Ψυχολογικά είναι ένα βάρος. Για παράδειγμα χάνεις την απόλαυση του φαγητού, που στην εποχή που ζούμε μπορεί να είναι μία στιγμή χαλάρωσης, μία στιγμή χαράς. Εσύ όμως είσαι αναγκασμένος να το στερηθείς και να μην μπορείς να το υποκαταστήσεις με κάτι άλλο. Πρέπει να συμβιβαστείς. Δεν μπορείς να κάνεις διαφορετικά», λέει, προσθέτοντας πως μακροπρόθεσμα ο αποκλεισμός από το διαιτολόγιο συγκεκριμένων τροφών μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα και στην υγεία.
Παράλληλα, δυσκολίες προκαλούνται και στους ανθρώπους που βρίσκονται στον κοινωνικό περίγυρο. «Στο σπίτι πρέπει και οι υπόλοιποι να διαχειριστούν το δικό σου πρόβλημα. Η μαμά μου για παράδειγμα φροντίζει να έχει έτοιμο το φαγητό πριν επιστρέψω στο σπίτι, θα μου κάνει άλλο φαγητό, το οποίο θα μπορώ να φάω», αναφέρει η Ασημίνα, λέγοντας πως έχει αναγκαστεί να βάλει σε ένα... διατροφικό καλούπι την οικογένειά της. «Η διαταραχή μου άλλαξε πολλές παραμέτρους στη ζωή, φανταστείτε να είστε στη δουλειά και να θέλετε να παραγγείλετε με τους συναδέλφους σας. Θα πρέπει να μπείτε σε ολόκληρη διαδικασία, να το σκεφτείτε και δύο και τρεις φορές. Μία τόσο απλή σκέψη πρέπει να περάσει από φίλτρα», καταλήγει.
Χριστίνα Κυριάκη
Η Χριστίνα ταλαιπωρείται με τις διαταραχές από τον περασμένο Μάρτιο. Στις 8 του μήνα διαγνώστηκε θετική στον κορονοϊό, λίγες ημέρες αργότερα έπαψε να έχει γεύση και όσφρηση. Στη συνέχεια της γύρισε σε παροσμία, η οποία διαρκεί μέχρι και σήμερα.
«Όλη αυτή η κατάσταση με έχει επηρεάσει πολύ αρνητικά και συμβουλεύομαι ψυχολόγο», μας λέει. «Στην αρχή είχα μόνιμα μία μυρωδιά στη μύτη μου κάτι σαν πολυκαιρισμένο κρέας σε συνδυασμό με κάτι καμένο και χημικό. Το κρέας είναι διαφορετικό, το κρεμμύδι, το σκόρδο... Όλα μου μύριζαν έτσι. Τώρα τα πράγματα είναι λίγο πιο εύκολα, ωστόσο αν κλείσω τα μάτια δεν μπορώ να καταλάβω τι έχω μπροστά μου, όλα είναι μπερδεμένα», αναφέρει η Ασημίνα, η οποία για πολύ καιρό δεν μπορούσε να πιει ούτε καφέ.
Και η δική της καθημερινότητα έχει αλλάξει άρδην, «σκέψου το πιο απλό, να μαγειρεύεις και να μην μπορείς να δοκιμάσεις. Να πρέπει να ρωτάς τον άνδρα σου ή τα παιδιά σου αν το φαγητό θέλει αλάτι, ζάχαρη», μας λέει, προσθέτοντας ότι η ψυχολογία της διαταράχθηκε τόσο που επισκέφθηκε ειδικό, καθώς της είχε δημιουργηθεί μία αδιανόητη στεναχώρια.
«Ήταν δύο φορές που λύγισα. Η μία ήταν η στιγμή που πήρα την κόρη μου αγκαλιά και δεν μπορούσα να αντιληφθώ το άρωμά της. Η δεύτερη ήταν όταν κατάλαβα ότι το περιβάλλον μου δεν μπορεί να πιστέψει το πόσο μεγάλο είναι το πρόβλημά μου. Μου είχε δημιουργηθεί άγχος, γιατί νόμιζαν πως είναι στο μυαλό μου και δεν μπορούσα να το διαχειριστώ. Δεν μου φαίνεται απίθανο κάποιος να πάθει και κατάθλιψη από την παροσμία», λέει η Ασημίνα, η οποία κλείνοντας, σημειώνει πως στις αρχές από τη νευρικότητά που της προκαλούσε η διαταραχή έτρωγε περισσότερο, μήπως και καταλάβει κάτι. «Προσπαθούσα να τρώω για να καταλάβω κάτι στρεσαρίστηκα, λέω τι μου συμβαίνει».
Αγγελική Σταθακοστοπούλου
«Δέκα μήνες τώρα το παλεύω με την παροσμία και την αλλοίωση στη γεύση. Νόσησα στις 4 Νοεμβρίου του 2020, είχα απώλεια όσφρησης για 12 ημέρες και αρχές Φλεβάρη παρουσιάστηκε η διαταραχή», λέει στο η Αγγελική, η οποία ανακάλυψε το πρόβλημά της όταν έβαλε πλυντήριο, το οποίο μόνο καθαριότητα δεν της μύριζε. «Μέσα σε μία εβδομάδα έχασα 4 κιλά, έκανα εμετούς, δεν μπορούσα να το διαχειριστώ», αναφέρει.
Η Αγγελική αναζήτησε σχετικά γρήγορα βοήθεια σε ειδικό ωτορινολαρυγγολόγο, όμως τα δεδομένα είναι τόσο καινούρια που ακόμα και σήμερα δεν υπάρχει χειροπιαστή λύση. «Ακολούθησα μία θεραπεία, αλλά δεν με βοήθησε. Βρήκα κάποιες άλλες, αλλά τα παράτησα όμως, γιατί βαρέθηκα», λέει, προσθέτοντας ότι της πήρε χρόνο για να συμβιβαστεί με αυτό που της συνέβη, «στην αρχή είχα χάσει τις ελπίδες μου, δεν μπορούσα να το παλέψω, ψυχολογικά ήμουν στα όρια της κατάθλιψης, το μόνο που ήθελα ήταν να κοιμάμαι. Αργότερα όμως, και λόγω της φύσης της δουλειάς μου, καθώς δουλεύω σε νοσοκομείο, έλεγα μέσα μου ό,τι και πάλι καλά να λες. Τώρα, είμαι στη φάση που μπορεί να μην το σκεφτώ καθόλου μέσα στην ημέρα. Το έχω συνηθίσει και το έχω πάρει απόφαση ότι δεν θα φτιάξει, αλλά παράλληλα δεν θέλω να με ρίχνει. Βέβαια, πάντα υπάρχουν εκείνες οι στιγμές που με θλίβει».
Αυτό που της λείπει αυτό τον τελευταίο χρόνο είναι να γευτεί το αγαπημένο της γεύμα, που δεν είναι άλλο από το γλυκό, «ό,τι έχει να κάνει με γλυκό», μας λέει, «δυστυχώς αν και προσπαθώ να προσαρμόζομαι, βρίσκοντας το αφρόλουτρο που δεν με ενοχλεί ή το ποτό που δεν μου φέρνει αναγούλα, δεν τα έχω καταφέρει με θέμα του γλυκού, που ήταν η αγαπημένη μου απόλαυση. Ό,τι και να φάω μου προκαλεί δυσφορία». Εξομολογείται ότι είναι τέτοια η ανάγκη της να γευτεί κάτι που τη γέμιζε ευφορία, που κατά τη διάρκεια ενός μεσημεριανού ύπνου ονειρεύτηκε ότι έτρωγε γλυκό και ήταν όλα όπως παλιά, ξυπνώντας πήγε στην κουζίνα για να το τεστάρει, αλλά απογοητεύτηκε. Καταλήγει λέγοντας πως όταν βρει τη γεύση της το πρώτο πράγμα που θα κάνει είναι να επισκεφτεί ένα ζαχαροπλαστείο.
Προσωπική εμπειρία
Κλείνοντας, θα μοιραστώ σύντομα τη δική μου εμπειρία... Εισήχθη στον «δύσοσμο» κόσμο της παροσμίας τον Φλεβάρη του 2021, δύο σχεδόν μήνες μετά τη νόσησή μου και τη μερική απώλεια οσμής. Από την πρώτη στιγμή απέκλεισα κρεμμύδι, σκόρδο, πράσο από τη διατροφή μου, μιας και μύριζαν... σάπιο, το κρέας ήταν σαν να είχα ρίξει από πάνω λίγο υγρό πιάτων και όποιος φορούσε κολόνια αυτομάτως καθόταν μακριά μου. Η κατάσταση αυτή ίσως συνεχιζόταν εις το διηνεκές, αν μία επίσκεψη στην αγαπημένη μου ψησταρία στο πολυαγαπημένο μου νησί, την Αίγινα, δεν μετατρεπόταν σε εφιάλτη. Οι γύρω μου να απολαμβάνουν ένα από τα καλύτερα καλαμάκια στον κόσμο κι εγώ να υποφέρω σε κάθε μπουκιά. Εκεί, πάνω από μία χωριάτικη και ένα λερωμένο με λάδι τραπεζομάντηλο, με το δάκρυ να κυλά στο μάτι, πήρα την απόφαση να συμβουλευτώ έναν ειδικό που ίσως είχε λύση στο πρόβλημά μου. Δεν ήταν φουλ ενθαρρυντικός, αλλά δεν με αποθάρρυνε κιόλας. Τέλος πάντων, λαμβάνοντας βιταμίνες για την ενίσχυση του οργανισμού μου, κάνοντας σε τακτική βάση αρωματοθεραπεία και αναπνέοντας για ένα μήνα τον καθαρό αέρα του νησιού, είδα την πολυπόθητη βελτίωση.
Ακριβώς ένα χρόνο μετά, η καθημερινότητα εξακολουθεί να μην είναι η ίδια, αλλά σίγουρα λίγο καλύτερη. Το κρεμμύδι συνεχίζει να μυρίζει άσχημα, τα αρώματα είναι πολύ πιο ευχάριστα και το αγαπημένο μου καλαμάκι δυστυχώς δεν έχει ακόμα την παλιά του γεύση!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου