Ο πόλεμος δεν πρόκειται να σταματήσει εάν πρώτα η Ρωσία δεν καταφέρει να υλοποιήσει επί του πεδίου τους βασικούς της στρατηγικούς και πολιτικούς αντικειμενικούς σκοπούς ή εάν ο κύριος Ζελένσκι δεν αντιληφθεί πως κάθε ημέρα που περνάει χάνει και από ένα κομμάτι της πατρίδας του. Αναφορικά με τους βασικούς στρατηγικούς σκοπούς εκτιμάται πως η Ρωσία θα προσπαθήσει να ελέγξει πλήρως ολόκληρη την ακτογραμμή της Ουκρανίας καθώς και την ευρύτερη περιοχή ανατολικά του ποταμού Δνείπερου συμπεριλαμβανομένου του Χαρκόβου. Με αυτό τον τρόπο η Ουκρανία θα καταστεί ένα περίκλειστο κράτος, απολύτως εξαρτώμενο οικονομικά, στρατιωτικά και πολιτικά από τη Ρωσία. Ταυτοχρόνως η Μόσχα θα επιτύχει την σημαντικότατη διά ξηράς ένωση της Κριμαίας με την κυρίως Ρωσία.
Είναι ξεκάθαρο πως η Μαριούπολη, η οποία αναμένεται να καταληφθεί πλήρως τις αμέσως επόμενες ημέρες, καθώς και η Οδησσός της οποίας η προσπάθεια κατάληψης φαίνεται πως ξεκινάει αποτελούν τους βασικούς στόχους της Ρωσίας. Με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνεται και η επαφή των Ρωσικών ενόπλων δυνάμεων με τον θύλακα της Υπερδνειστερίας στη Μολδαβία η οποία de facto αποτελεί αυτόνομη περιοχή η οποία απαιτεί την ανεξαρτησία της. Κατά συνέπεια η Ρωσία θέλει να ελέγξει όλο το βόρειο μέτωπο της Μαύρης Θάλασσας, καθώς και την Ουκρανία ανατολικά του Δνείπερου, ενώ «λύνει» και θέμα της Υπερδνειστερίας.
Ο βασικός δε πολιτικός αντικειμενικός στόχος είναι η κατάληψη του Κιέβου, το οποίο αποτελεί και το πολιτικό κέντρο βάρους του αντιπάλου. Ο έλεγχος της πόλης θα σημάνει και την επισφράγιση της νίκης της Μόσχας ενώ θα αναγκάσει τη σημερινή κυβέρνηση να αποχωρήσει είτε στο Λβιβ είτε προς προορισμό του εξωτερικού, ενώ θα επιτρέψει στη Μόσχα να εγκαταστήσει κυβέρνηση της αρεσκείας της. Να προσθέσουμε δε πως όσο καθυστερεί η κυβέρνηση Ζελένσκι να προχωρήσει σε πολιτικές διαπραγματεύσεις με βάση την πραγματικότητα επί του πεδίου με την ελπίδα να καταρρίψει τις ρωσικές δυνάμεις και να ελπίζει πως για τον οποιοδήποτε λόγο θα εμπλακεί (σχεδόν) άμεσα η Δύση, τόσο θα δυσχεραίνει την διαπραγματευτική της θέση η οποία αποδυναμώνεται με το πέρασμα του χρόνου.
Η Ρωσία θέλει να καταλάβει το Κίεβο με κάθε κόστος. Οι λόγοι είναι πρωτίστως πολιτικοί αλλά και η ιδιοσυγκρασία του Ρώσου Προέδρου αλλά και το πως γενικά αντιλαμβάνονται στην Ρωσία το θέμα «Ουκρανία» οδηγεί προς την κατεύθυνση της επιλογής κατάληψης της πρωτεύουσας, η οποία ιστορικά αποτελεί και την πρώτη πρωτεύουσα των «Ρως του Κιέβου», δηλαδή της πρώτης κρατικής οντότητας των Ρώσων ως έθνος και ως παράγοντα του διεθνούς συστήματος. Κατά συνέπεια οι πολιτικοί λόγοι σε συνδυασμό με την ιστορίας και την ταυτότητα της περιοχής οδηγούν προς την συγκεκριμένη απόφαση.
Αναφορικά με τον τρόπο βέβαια που θα επιλεγεί ως ο προσφορότερος για την κατίσχυση επί των δυνάμεων του Κιέβου, εκτιμάται πως ο καθοριστικός παράγοντας θα είναι ο χρόνος. Δηλαδή μεταξύ της στενής πολιορκίας και της αναμονής και της προσπάθειας άμεσης κατάληψης, θεωρώ πως θα επιλεγεί η επιτάχυνση της επιχείρησης για πολιτικούς και οικονομικούς λόγος, ανεξαρτήτως του αριθμού των θυμάτων. Εκτιμάται πως η Ρωσία θα επιλέξει την σκληρή μέθοδο αφού σε κάθε περίπτωση θα θεωρήσει τους παραμένοντες στην πόλη ως αντιπάλους.
Ο τελικός στόχος του Πούτιν
Αναφορικά με την Ουκρανία ο σκοπός του Ρώσου προέδρου είναι να καταστήσει ότι θα μείνει από την σημερινή Ουκρανία ως χώρα άμεσα ελεγχόμενη από τη Ρωσία, «ουδέτερη» αναφορικά με το διεθνές της καθεστώς αλλά άμεσα εξαρτώμενη σε πολιτικό, οικονομικό και στρατιωτικό επίπεδο από τη Μόσχα.
Σε κάθε περίπτωση όπως έχει προαναφερθεί η Ανατολική Ουκρανία και όλη η παράλια ζώνη της θα περάσει στο έλεγχο της Ρωσίας μέσω της ανακήρυξης «Ανεξαρτήτων Λαϊκών Δημοκρατιών» οι οποίες μετά από ένα διάστημα είτε θα ενωθούν και θα σχηματίσουν ένα δεύτερο ρωσικό κράτος είτε θα αιτηθούν τη συμμετοχή τους στη Ρωσική Ομοσπονδία υπό το καθεστώς ομόσπονδων δημοκρατιών.
Θα σταματήσει στην Ουκρανία ο Ρώσος Πρόεδρος;
Με κάποιο τρόπο θα προσπαθήσει να διευθετήσει και το καθεστώς της Υπερδνειστερίας η οποία ανήκει στη Μολδαβία. Υπό αυτή την έννοια θα επηρεαστεί άμεσα και η Μολδαβία. Εάν η κρίση με τον έναν ή τον άλλον τρόπο δεν διαχυθεί πέραν των συνόρων της Ουκρανίας θα πρέπει να θεωρηθεί πως η Ρωσία δεν θα προσπαθήσει να εμπλέξει χώρα του ΝΑΤΟ, εάν όμως η κρίση διαρκέσει χρονικά θα εμπλέξει αργά ή γρήγορα και άλλους γεωπολιτικούς δρώντες κατά συνέπεια η περίπτωση «ατυχήματος» ή/και «παρεξήγησης» η οποία θα εμπλέξει σε άμεση σύγκρουση τη Ρωσία με άλλες δυτικές χώρες είναι μία πιθανότητα η οποία πλέον δεν μπορεί να αποκλειστεί.
Γιατί οι Ρώσοι δεν έχουν καταφέρει να κάμψουν ακόμη, την αντίσταση των Ουκρανών
Η απάντηση είναι πολύ-παραγοντική:
1ον. Η Ουκρανία είναι μία χώρα του μεγέθους της Γαλλίας κατά συνέπεια η κατάληψή της σε μικρό χρονικό διάστημα δεν μπορεί να ήταν ένα ρεαλιστικό σενάριο. Ας μην ξεχνάμε πως και οι ΗΠΑ στην περίπτωση του Ιράκ το 2003, το οποίο δεν φαίνεται να αντιστάθηκε με αποτελεσματικό τρόπο και ήταν κλάσμα σε μέγεθος σε σχέση με την Ουκρανία, χρειάστηκαν περί τον ενάμιση μήνα για να καταληφθεί.
2ον. Ο Ουκρανικός στρατός καθώς και το επιχειρησιακό του σχέδιο είναι αποτελεσματικό αφού επιλέχθηκε όχι η άμεση σύγκρουση σε ανοιχτό πεδίο, αφού ούτε αεροπορική υπεροχή απολαμβάνει ούτε συγκρίνεται με τον Ρωσικό στρατό από άποψη αριθμών, αλλά η υπεράσπιση στρατηγικών σημείων και σημαντικών αστικών κέντρων. Η επιλογή αυτή δυσκολεύει τους Ρώσους αφού τους αναγκάζει να εμπλακούν στη δυσκολότερη στρατιωτική επιχείρηση, αυτή της μάχης σε αστικό πεδίο, ενώ τους θέτει ένα τεράστιο ηθικό δίλημμα, το κατά πόσο η Μόσχα θα αποδεχθεί τις απώλειες των αμάχων και την καταστροφή μεγάλων πόλεων.
3ον. Η Ρωσία λόγω της πεποίθησης πως η Ουκρανία είναι «Ρωσία» και λόγω του πολιτικού στόχου να απορροφήσει πλήρως το μεγαλύτερο μέρος της χώρας δεν ήθελε να προχωρήσει σε επιχειρήσεις που θα επέφεραν μεγάλες απώλειες στον πληθυσμό αλλά και πλήρη καταστροφή πόλεων και υποδομών τις οποίες θα χρησιμοποιούσε η ίδια μετά τον πόλεμο.
4ον. Έχουμε εμφανείς αδυναμίες στον σχεδιασμό αλλά και στον τρόπο επιχειρήσεων των ρωσικών ενόπλων δυνάμεων. Είναι ξεκάθαρο πως υπάρχουν ελλείψεις τόσο σε επίπεδο διοικητικής μέριμνας όσο όμως και στον τρόπο που επιχειρούν. Η έλλειψη χρησιμοποίησης του μηχανοκίνητου πεζικού ως μέσο υποστήριξης των τεθωρακισμένων, η συχνότητα με την οποία τα ρωσικά τεθωρακισμένα φαίνεται να πέφτουν σε ενέδρες καθώς και η μη ευρεία χρήση του αεροπορικού όπλου θα πρέπει να αναλυθούν από ειδικότερους ημών μέσα σε ένα πλαίσιο lessons learned, κάτι το οποίο ήδη λαμβάνει χώρα.
Οι παραπάνω λόγοι, σε διαφορετικό βαθμό έκαστος, συνηγορούν στην «καθυστέρηση» των επιχειρήσεων, έννοια όμως η οποία θα πρέπει να χρησιμοποιείται με προσοχή εάν θα θέλαμε να εξάγουμε αξιόπιστα συμπεράσματα από την επιχείρηση των Ρώσων στην Ουκρανία, και να μην βάζουμε το συναίσθημα πάνω από την πραγματικότητα. Η ουσία παραμένει πως η Ρωσία σε τακτικό επίπεδο, με μεγάλες απώλειες σε ανθρώπους και υλικό φαίνεται να επιτυγχάνει τους αντικειμενικούς της σκοπούς παρά το τι «εύχονται» ή θέλουν να πιστεύουν κάποιοι στη Δύση.
Μήπως τελικά, η Ρωσία είναι ένας γίγαντας με «πήλινα πόδια»;
Το μεγαλύτερο στρατηγικό σφάλμα που μπορεί να κάνει κάποιος είναι να υποτιμήσει τον αντίπαλο. Η Ρωσία είναι η μεγαλύτερη χώρα σε μέγεθος στον πλανήτη με τεράστια αποθέματα κάθε είδους, ενεργειακά, μεταλλευτικά κλπ. Ο πληθυσμός της είναι μεγάλος ενώ το στρατιωτικό της οπλοστάσιο, ειδικά το πυρηνικό, είναι το μεγαλύτερο στον πλανήτη συγκρινόμενο μόνο με εκείνο των ΗΠΑ. Έχει έναν πληθυσμό ο οποίος είναι μορφωμένος ενώ η «ανθεκτικότητα» της κοινωνίας στις δυσκολίες είναι μεγάλη λόγω του δύσκολου Σοβιετικού και μετα-Σοβιετικού παρελθόντος.
Φυσικά σε απόλυτους αριθμούς η οικονομίας της είναι στο μέγεθος μεγάλης χώρας της Ευρωπαϊκής Ένωσης ενώ ο πληθυσμός της δεν είναι τόσο μεγάλος σε σχέση με τους άλλους βασικούς πόλους ισχύος στο διεθνές σύστημα. Τεχνολογικά δε σε συγκεκριμένους τομείς υστερεί.
Το να θεωρήσει όμως κάποιος πως η Ρωσία είναι ένας «γίγαντας με πήλινα πόδια» πέφτει στην παγίδα που έπεσε ο Ναπολέων τον 19 ο αιώνα, και δύο φορές ο Γερμανοί τον 20 ο αιώνα. Θα πρέπει στην δύση να γίνει ξεκάθαρο πως σε στρατιωτικό επίπεδο, η Ρωσία δεν είναι εύκολος αντίπαλος, ενώ εάν κάποιος ελπίζει πως με την οικονομική πίεση μπορεί να αλλάξει τη γενικότερη στρατηγική του Κρεμλίνου, ή ακόμα καλύτερα για τη δύση, θα εξωθήσει την ρωσική κοινωνία σε «αλλαγή» της ηγεσίας της (αλήθεια σε μία τέτοια περίπτωση είμαστε σίγουροι πως δεν θα αναλάβουν άτομα «δεξιότερα» του κυρίου Πούτιν) τότε δεν γνωρίζει τους Ρώσους καλά, ενώ κρίνει εξ ιδίων των αλλότρια.
Τέλος, ας αναλογιστούμε τι θα συμβεί εάν η Δύση στριμώξει με τις οικονομικές κυρώσεις τόσο τη Ρωσία ώστε η Μόσχα να θεωρήσει πως της έχουμε κηρύξει τον πόλεμο και αντιδράσει με «ασύμμετρο» τρόπο, στο πεδίο το οποίο θεωρεί πως έχει το πλεονέκτημα, δηλαδή το στρατιωτικό και πυρηνικό. Σε τελική ανάλυση εάν στη Δύση θεωρούμε πως ο Ρώσος πρόεδρος είναι «τρελός» όπως πολύ εύκολα προχωράμε σε τέτοιου είδους «εμβριθείς» αναλύσεις… πόσο λογικό είναι από μέρους μας να προσπαθούμε να «λογικέψουμε» με τον τρόπο που επιλέξαμε έναν… «τρελό» όταν αυτός κρατάει τις τύχες του πλανήτη στα χέρια του… ή μάλλον στα κουμπιά του; Μήπως τελικά ο Ρώσος πρόεδρος δεν είναι τόσο … «τρελός» και το γνωρίζουμε, απλά εμάς μας βολεύει να τον χαρακτηρίζουμε έτσι δημοσίως;
Οι οικονομικές κυρώσεις κατά της Ρωσίας
Η Ρωσία αναμένεται να υποφέρει από τις πρωτοφανείς κυρώσεις της Δύσης. Είναι σίγουρο πως θα αναγκαστεί σε επίπεδο κοινωνίας και λειτουργίας να αλλάξει τρόπο ζωής και συνήθειες. Όμως είναι πραγματικά ρεαλιστικό να πιστεύουμε πως μία χώρα στο μέγεθος της Ρωσίας θα «γονατίσει» σε σημείο του να αλλάξει η πολιτική και η στρατηγική της σε τόσο σοβαρά θέματα; Η απάντηση είναι πως τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά για τη Δύση διότι:
1ον. Η Ρωσία από μόνης της και εκ των πραγμάτων ως χώρα διαθέτει τους πόρους φυσικούς και όχι μόνο για να επιβιώσει μίας «απομόνωσης» από την Δύση,
2ον. Η Ρωσία έχει «απομονωθεί» ΜΟΝΟ από τη Δύση. Οι μεγάλες Ασιατικές χώρες όπως η Ινδία και φυσικά η Κίνα δεν έχουν συμμετάσχει στις κινήσεις της Δύσης και ούτε πρόκειται διότι αντιλαμβάνονται πως το παίγνιο δεν έχει να κάνει με το ποιος είναι «καλός» και «κακός» ή «τρελός» και «λογικός» αλλά είναι ένα κλασσικό παίγνιο γεωπολιτικής «ισχύος» σε πλανητικό επίπεδο. Οι πλούσιες χώρες του Κόλπου άραγε τι κάνουν, το Ισραήλ, το Πακιστάν; H απάντηση είναι απλή, η Ρωσία απομονώθηκε από τη Δύση άρα η διέξοδος είναι ο υπόλοιπος πλανήτης κάτι το οποίο το καταλαβαίνουμε στη Δύση όσο περνάνε οι εβδομάδες.
3ον.Το κατά πόσο θα «γονατίσει» η Ρωσία θα πρέπει να αναδιατυπωθεί στο ποιος θα «γονατίσει» πρώτα, η Ρωσία ή η Ευρωπαϊκή Ένωση. Εκεί λοιπόν η απάντηση μπορεί να μην αρέσει στις Βρυξέλλες ειδικά μετά τον τρόπο διαχείρισης της ενεργειακής και αγροτικής πολιτικής της τα τελευταία έτη.
Το ενδεχόμενο ανατροπής του Πούτιν εάν ο πόλεμος «βαλτώσει»
Μία τέτοια πιθανότητα είναι πολύ μικρή. Ας σκεφτούμε παραδείγματα χωρών και των «(ημι)-τρελών» κατά τη Δύση ηγετών τους. Στο Ιράκ, έπεσε ο Σαντάμ Χουσείν από μόνος του; Μήπως συνέβη κάτι τέτοιο στην περίπτωση του Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς; Στη Βόρεια Κορέα; Στο Ιράν;
Με όλα αυτά τα παραδείγματα εννοώ πως αφού σε πολύ μικρότερα κράτη δεν μπόρεσε η Δύση να «αντικαταστήσει» τις ηγεσίες ενώ βρισκόταν σε θέση ισχύος, είναι δυνατόν να επιτευχθεί κάτι τέτοιο στην περίπτωση της Ρωσίας; Πόσα χρόνια άραγε «καταρρέει» η Τουρκία λόγω κυρώσεων και «πέφτει» ο «ημιπαράφρων», για πολλούς δυτικούς, μέχρι πριν δύο εβδομάδες, Ερντογάν; Επαναλαμβάνω πως το χειρότερο για τη Δύση είναι να υποτιμήσει μία χώρα σαν τη Ρωσία.
Κατά πόσο η επίθεση της Ρωσίας αλλάζει τα δεδομένα στο παγκόσμιο γεωπολιτικό «παιχνίδι»
Η επίθεση της Ρωσίας στην Ουκρανία αλλάζει εκ βάθρων τις βεβαιότητες ή σχεδόν βεβαιότητες του δυτικού τρόπου σκέψης αλλά και του πως αντιλαμβανόμαστε τον τρόπο λειτουργίας των γεωπολιτικών δρώντων στη διεθνή κονίστρα.
Πρώτον, η Ρωσική εισβολή και ο πόλεμος στην Ουκρανία αποτελεί την μεγαλύτερη συμβατικού τύπου πολεμική επιχείρησης υψηλής έντασης στην μεταπολεμική Ευρώπη. Κατά συνέπεια αποτελεί την πλέον σοβαρή κρίση Αμερικής-Ρωσίας από την εποχή της κρίσης των Πυραύλων της Κούβας.
Δεύτερον, αποδεικνύεται με τον πλέον εμφατικό τρόπο αυτό που η «ρεαλιστική» σχολή σκέψης των Διεθνών Σχέσεων υποστηρίζει, πως η γεωοικονομία πάντα έρχεται σε δεύτερη μοίρα σε σχέση με τη γεωπολιτική, με άλλα λόγια τα οικονομικά συμφέροντα και η έννοια της «αλληλεξάρτησης» (interdependence) δεν αρκούν για να αποτρέψουν μία πολεμική περιπέτεια. Το έθνος-κράτος αποτελεί τον βασικό παράγοντα διαμόρφωσης των πραγματικοτήτων μέσα στις οποίες ζούμε ενώ το Διεθνές Δίκαιο γίνεται «λάστιχο» και χρησιμοποιείται κατά το δοκούν ενώ έχεις τόσο «δίκιο» όσο η θέση σου υποστηρίζεται με την απαραίτητη ένοπλη ισχύ.
Η αλλαγή συνόρων στην Ανατολική Ευρώπη ως προάγγελος και άλλων δυσμενών εξελίξεων στην ευρύτερη περιοχή
Ο «ασκός του Αιόλου» άνοιξε στην πραγματικότητα το 1999 στο Κοσσυφοπέδιο. Τότε τα σύνορα της Σερβίας «άλλαξαν» de facto μέσω μίας επιχείρησης της Δυτικής συμμαχίας. Μιλάω για το Κοσσυφοπέδιο διότι τόσο στους πολέμους της Γιουγκοσλαβίας όσο και στην πτώση και διάλυση των διαφόρων Κομμουνιστικών κρατών, δεν άλλαξε τελικά η εσωτερική τους συνοριογραμμή.
Το Κοσσυφοπέδιο αποτελεί την πρώτη περίπτωση όπου μία αυτόνομη περιοχή μέσα σε ένα κυρίαρχο κράτος αποκόπηκε δια ενός στρατιωτικού καταναγκασμού. Η Ρωσία χρησιμοποίησε την περίπτωση του Κοσσυφοπεδίου για να υποστηρίξει τη θέση της για την Ουκρανία. Όπως προαναφέρθηκε, μπαίνουμε σε έναν νέο «γενναίο» αν όχι «άγριο» κόσμο όπου τα σύνορα δεν αποτελούν «ταμπού» και η ένοπλη ισχύς θα χρησιμοποιηθεί προς όφελος αυτών που θέλουν και μπορούν να τη χρησιμοποιήσουν.
Ο κίνδυνος ανάφλεξης και στα Βαλκάνια
Ο κίνδυνος να υπάρξει ανάφλεξη στα Βαλκάνιο είναι μεγάλος. Όσο η κρίση στην Ουκρανία εξακολουθεί να εκτυλίσσεται και να τραβάει σε μάκρος, τόσο μεγαλύτερη θα είναι η περίπτωση οι Δυτικοί με τον έναν ή τον άλλο τρόπο να έρθουν σε σχεδόν άμεση ή έμμεση αντιπαράθεση με τη Ρωσία και τόσο μεγαλύτερη είναι η πιθανότητα κάποιος να θελήσει να δημιουργήσει «αντιπερισπασμό» στον αντίπαλο σε ένα άλλο μέτωπο.
Η περίπτωση της Βοσνίας και του Κοσσυφοπεδίου είναι ενδεικτική, αφού οι καταστάσεις είναι «ώριμες». Η Βοσνία βρίσκεται στο χείλος της διάλυσης. Η Σερβία αποτελεί βασικό σύμμαχο της Ρωσίας ενώ στο Κοσσυφοπέδιο, ο Αλβανικός εθνικισμός και ο Σερβικός ρεβανσισμός αποτελούν μία πραγματική «βόμβα». Επίσης εάν κάποιος αποφασίσει να παίξει το βαλκανικό χαρτί, οι πιθανότητες να μην εμπλακούν τα Σκόπια είναι ελάχιστες. Φυσικά δυνητικά μέτωπα για το επόμενο στάδιο της αντιπαράθεσης αποτελούν και άλλα σημεία του πλανήτη όπως ο Καύκασος και το Ιράν με την Ευρύτερη Μέση Ανατολή, για να μη μιλήσουμε για την Κίνα και την Ταϊβάν.
Η συνάντηση Μητσοτάκη – Ερντογάν και οι μελλοντικές κινήσεις της Τουρκίας
Η Τουρκία είναι ίσως μία από τις χώρες οι οποίες χρειάζονται την μη επέκταση του πολέμου μεταξύ Μόσχας και Δύσης για έναν πολύ απλό λόγο. Η δυνατότητα κινήσεων «μπαλαρίνας» μεταξύ Ουάσιγκτον και Μόσχας είναι εφικτή για την Άγκυρα μόνο εάν οι σχέσεις των δύο δυνάμεων είναι τουλάχιστον λειτουργικές. Εάν αυτές οι σχέσεις διαρραγούν τότε η Τουρκία πολύ απλά δεν θα έχει τη δυνατότητα να κινείται όπως τώρα. Θα απαιτηθεί από αυτή, και από τους δύο αντιπάλους, να λάβει σαφή θέση.
Είναι ξεκάθαρο πως ο τρόπος λειτουργίας του κυρίου Ερντογάν μεταξύ Κρεμλίνου και Λευκού Οίκου είναι τέτοιος ώστε θα θεωρηθεί μέγιστη «προδοσία» και από τους δύο η μετακίνηση της Τουρκίας προς τη μία ή την άλλην κατεύθυνση. Άρα στην επόμενη φάση της κλιμάκωσης όταν θα βρισκόμαστε σε ακόμα πιο πιεστικές καταστάσεις η Τουρκία θα δει να υλοποιούνται οι εφιάλτες της, δηλαδή θα καταστεί άμεσος στρατιωτικός αντίπαλος είτε για τη Ρωσία είτε για τις ΗΠΑ.
Εκτιμώ πως η Τουρκία για οπορτουνιστικούς λόγους αλλά και επειδή η σχέση της με τη Ρωσία είναι κατά βάση «στρατηγικά»… εχθρική, αφού και οι δύο ερίζουν για τον ίδιο χώρο ως σφαίρα επιρροής, θα κινηθεί προς τη πλευρά των ΗΠΑ. Τότε φυσικά ο λογαριασμός θα έρθει από τη Μόσχα. Μέσα στο συγκεκριμένο πλαίσιο η συνάντηση με τον Έλληνα πρωθυπουργό ήταν κατά βάση ένα μέσο για να καταδειχθεί πως η Τουρκία θέλει τη διαπραγμάτευση και τη συνδιαλλαγή, φυσικά σε ότι έχει να κάνει με τα ελληνικά κυριαρχικά δικαιώματα και εθνική κυριαρχία, δηλαδή μας υπόσχεται να διεκδικήσει… λιγότερα.
Επί της ουσίας δεν αναμένω τίποτα το απτό από την Άγκυρα, εκτιμώ πως η συνάντηση έλαβε χώρα ύστερα από πίεση της Δύσης που σκοπό έχει να καταδειχθεί το αδιαίρετο της νοτιοανατολικής πτέρυγας του ΝΑΤΟ, κάτι σημαντικότατο για την επερχόμενη κλιμάκωση με την Ρωσία. Άρα, η έννοια της «ηρεμίας» με την Τουρκία δεν υφίσταται πραγματικά, όπως οι 32 παραβιάσεις κατέδειξαν την επομένη της συνάντησης και οι δηλώσεις Τσελίκ την προηγούμενη. Η στρατηγική δε της Τουρκίας απέναντι στον ελληνισμό παραμένει αναλλοίωτη, η τακτική αλλάζει για λίγο λόγω των γεγονότων αλλά και της πίεσης από τη Δύση για μία επίφαση ηρεμίας, κάτι το οποίο θα αλλάξει προς το χειρότερο μόλις η Τουρκία θεωρήσει πως θα βρει ένα παράθυρο ευκαιρίας απέναντι μας.
Ο ρόλος της Κίνας κι οι συμμαχίες που αναμένεται να διαμορφωθούν σε παγκόσμιο επίπεδο μετά τον πόλεμο στην Ουκρανία
Ο πόλεμος της Ουκρανίας είναι απλώς ο καταλύτης των αλλαγών ισορροπιών σε παγκόσμιο επίπεδο. Ο βασικός αντίπαλος των ΗΠΑ σε πλανητικό επίπεδο είναι η Κίνα. Για να αντιμετωπίσουν όμως την Κίνα οι ΗΠΑ θα έπρεπε να αναδιαμορφώσουν τον παγκόσμιο χάρτη. Έτσι: Πρώτον, ανασυστήθηκε το Αγγλοσαξονικό στρατόπεδο (BREXIT-Global Britain και AUKUS).
Δεύτερον, χρειάζεται η ηπειρωτική Ευρώπη να προσκολληθεί χωρίς αστερίσκους και υπεκφυγές στο Αγγλο-Σαξονικό στρατόπεδο. Ο πόλεμος στην Ουκρανία οδήγησε προς αυτή τη κατεύθυνση. Η ηπειρωτική Ευρώπη, και ειδικά η Γερμανία, γυρνάει στην εποχή του Ψυχρού Πολέμου όπου αποδέχεται την Αμερικανική στρατιωτική παρουσία, ενώ αποκόπτεται η ενεργειακή/στρατηγική της σχέση με τη Ρωσία και ταυτοχρόνως ενισχύεται η ενεργειακή σχέση με τις ΗΠΑ και τους συμμάχους αυτής.
Έτσι, το Αγγλοσαξονικό στρατόπεδο μαζί με την ηπειρωτική Ευρώπη θα μπει σε έναν νέο Ψυχρό Πόλεμο εναντίον της Κίνας κατά βάση, με τη Ρωσία να αποτελεί τον κύριο στρατιωτικό αντίπαλο αλλά την Κίνα τον βασικό γεωοικονομικό και μελλοντικά στρατιωτικό. Οι ΗΠΑ και οι Αγγλοσάξονες, με την αρωγή της Δυτικής Ευρώπης, φαίνεται να προχωράνε σε μία πολιτική «Διπλής Ανάσχεσης» (Dual Containment). Να σημειωθεί πως η συγκεκριμένη πολιτική είχε ακολουθηθεί από την κυβέρνηση Κλίντον αναφορικά με το δίπολο… Ιράν-Ιράκ. Το κατά πόσο μία τέτοια πολιτική μπορεί να υλοποιηθεί απέναντι σε δύο κράτη ηπειρωτικών διαστάσεων όπως η Ρωσία και η Κίνα μένει να αποδειχθεί στην πράξη.
Σε γενικές γραμμές το διεθνές σύστημα και οι ισορροπίες εκτιμάται πως θα κινηθούν προς ένα υβριδικό μοντέλο το οποίο θα μπορούσαμε να χαρακτηρίσουμε ως έναν «Ασταθή Ψυχρό Πόλεμο», όπου εν αντιθέσει με τον ιστορικό Ψυχρό Πόλεμο, ενώ θα υπάρχουν κατά βάση δύο στρατόπεδα, στην πραγματικότητα ο πλανήτης θα είναι πολυπολικός με τουλάχιστον …τρεισήμισι πόλους ΗΠΑ, Κίνα, Ρωσία και η Ινδία με κάποιες περιφερειακές δυνάμεις να απολαμβάνουν μεγάλους βαθμούς ελευθερίας.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση τουλάχιστον για την ώρα θα λειτουργεί ως απόκομμα των Αγγλοσαξόνων, ενώ οι διάφορες σχέσεις θα είναι μεταβαλλόμενες και συμμαχίες, ανίερες ή μη, θα αναδύονται και θα διαλύονται, με συνέπεια το σύστημα να είναι ασταθές και απρόβλεπτο. Φυσικά θα πρέπει να σημειώσουμε πως αυτό αποτελεί το «καλό» σενάριο για την μετα-Ουκρανική εποχή. Το «κακό» σενάριο εμπεριέχει την κλιμάκωση του πολέμου είτε στην Ανατολική Ευρώπη είτε/και σε άλλο σημείο/α του πλανήτη και την χρήση όπλων μαζικής καταστροφής, οπότε σε μία τέτοια απευκταία περίπτωση οτιδήποτε και να εκτιμήσει κάποιος θα είναι εκτός πραγματικότητας.
* Ο Δρ. Γεώργιος Κ. Φίλης είναι Επίκουρος Καθηγητής Διεθνών Σχέσεων και Στρατηγικής στο Ledra College, Λευκωσίας, καθηγητής στο IBDP του Ελληνο-Αμερικανικού Εκπαιδευτικού Ιδρύματος, καθώς και διδάσκων στο μεταπτυχιακό πρόγραμμα «Γεωπολιτική Ανάλυση, Γεωστρατηγική Σύνθεση και Σπουδές Άμυνας και Διεθνούς Ασφάλειας» του τμήματος Τουρκικών Σπουδών και Σύγχρονων Ασιατικών Σπουδών του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ), καθώς και στην Σχολή Εθνικής Άμυνας (ΣΕΘΑ).
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου