Ερευνητές στο Πανεπιστήμιο Eötvös Loránd ερεύνησαν εάν η αντίληψη του χρόνου αλλάζει με την ηλικία, και αν ναι, πώς και γιατί αντιλαμβανόμαστε το πέρασμα του χρόνου διαφορετικά. Η μελέτη τους δημοσιεύτηκε στο Scientific Reports. Ο χρόνος μπορεί να μας κάνει κόλπα. Πολλοί από εμάς βιώσαμε την ψευδαίσθηση ότι αυτά τα μακρά καλοκαίρια κατά τη διάρκεια της παιδικής ηλικίας νιώθαμε πολύ περισσότερο από ό,τι οι ίδιοι 3 μήνες τώρα ως ενήλικες. Οι ερευνητές ρώτησαν πώς η τυχαιότητα επηρεάζει τις εκτιμήσεις της διάρκειάς μας όταν εξετάζουμε διαφορετικά ορόσημα κατά τη διάρκεια της γνωστικής μας ανάπτυξης.
Ξεχώρισαν τρεις ηλικιακές ομάδες, 4-5, 9-10 και 18 ετών και άνω, και τους έβαλαν να δουν δύο βίντεο, 1 λεπτού το καθένα. Τα δύο βίντεο προήλθαν από μια δημοφιλή σειρά κινουμένων σχεδίων, ισορροπημένη σε οπτικά και ακουστικά χαρακτηριστικά, εκτός από ένα χαρακτηριστικό: το γεγονός. Το ένα βίντεο περιελάμβανε μια γρήγορη διαδοχή γεγονότων και το άλλο ήταν μια μονότονη και επαναλαμβανόμενη σειρά. Οι ερευνητές έπαιξαν τα δύο κλιπ σε μια ισορροπημένη σειρά 50%, βλέποντας πρώτα το γεμάτο γεγονότα. Αφού είδαν και τα δύο βίντεο, έκαναν μόνο δύο ερωτήσεις: “Ποιο ήταν μεγαλύτερο;” και “Μπορείς να δείξεις τις διάρκειες με τα χέρια σου;” Εύκολες και κατανοητές ερωτήσεις ακόμα και για ένα παιδί 4 ετών.
Τα αποτελέσματα έδειξαν μια ισχυρή προκατάληψη σε κάθε ηλικιακή ομάδα, αλλά για τα παιδιά προνηπιακής ηλικίας, παραδόξως, προς την αντίθετη κατεύθυνση. Ενώ πάνω από το 2/3 των παιδιών προνηπιακής ηλικίας αντιλήφθηκαν το βίντεο με εκδηλώσεις ως μεγαλύτερο, το 3/4 της ομάδας ενηλίκων αισθάνθηκε το ίδιο για το βίντεο χωρίς γεγονότα. Η μεσαία ομάδα εξέφρασε παρόμοια αλλά πιο μέτρια προκατάληψη από την ενήλικη. Με τη συμπερίληψη της μεσαίας ομάδας (9-10 ετών), το σημείο καμπής θα μπορούσε να εκτιμηθεί περίπου στην ηλικία των 7 ετών.
Όσον αφορά τον προσανατολισμό του βραχίονα και την απόσταση, υπήρξε μια αυξανόμενη τάση χρήσης της οριζόντιας εξάπλωσης του βραχίονα με την ηλικία. Ενώ τα παιδιά πριν από το νηπιαγωγείο χρησιμοποιούσαν 50-50% κάθετες και οριζόντιες χειρονομίες, κατά τη σχολική ηλικία, αυτή η αναλογία άλλαξε σε 80-90% υπέρ των οριζόντιων εκφράσεων των χεριών. Το αποτέλεσμα είναι απροσδόκητο γιατί κανένα από τα βιολογικά μοντέλα αντίληψης του χρόνου δεν θα μπορούσε να το προβλέψει. Πώς μπορούμε να ερμηνεύσουμε αυτό το αποτέλεσμα;
Τα βιολογικά μοντέλα αντίληψης του χρόνου εμπίπτουν σε δύο κατηγορίες: νευρώνες που μοιάζουν με βηματοδότες στον εγκέφαλο και νευρώνες που εμφανίζουν φθίνουσα ταχύτητα πυροδότησης με το χρόνο. Ωστόσο, το «ποιος» θα ερμήνευε αυτά τα σήματα στον εγκέφαλο παραμένει άπιαστο. Και οι δύο κατηγορίες μοντέλων υποθέτουν μια συνεχή βελτίωση ανάλογα με την ηλικία με την ηλικία. Ωστόσο, αυτό δεν είναι αυτό που βρήκαν οι ερευνητές. Αντίθετα, αυτό που βρήκαν ήταν μια εναλλαγή των αντιληπτών αναλογιών διάρκειας μεταξύ των νεότερων και των δύο μεγαλύτερων ομάδων, με σημείο καμπής το 7.
Πώς μπορούμε να εξηγήσουμε μια τέτοια αντιστροφή μεροληψίας;
Οι συγγραφείς επικαλέστηκαν την έννοια της ευρετικής, που εισήχθη στη γνωστική επιστήμη από τους Amos Tversky και Daniel Kahneman. Ορίζουν τα ευρετικά ως νοητικές συντομεύσεις ή πληρεξούσιους που επιτρέπουν σε κάποιον να παίρνει γρήγορες αποφάσεις. Για να καταλάβουμε γιατί χρειαζόμαστε ευρετικές μεθόδους για τη σύγκριση των διάρκειων, ας δούμε τι άλλο μπορούμε να βασιστούμε. Δεδομένου ότι ο εγκέφαλος δεν έχει ούτε ένα αξιόπιστο κεντρικό ρολόι ούτε μια άμεση αισθητηριακή χαρτογράφηση των διάρκειων, σε αντίθεση με τις αποστάσεις ή τον τόνο, πρέπει να χρησιμοποιήσουμε έναν διακομιστή μεσολάβησης.
Ο διακομιστής μεσολάβησης για τη “διάρκεια” είναι κάτι συγκεκριμένο, αλλά σχετίζεται με το περιεχόμενο του χρόνου, όπως “Για ποια μπορώ να μιλήσω περισσότερο;” Αν το πρώτο βίντεο ήταν γεμάτο δράσεις, θα μπορούσαν να πουν πολλά για αυτό, πιστεύει η 5χρονη. Ενώ η άλλη ταινία θα μπορούσε να συνοψιστεί με ένα μόνο ρήμα, όπως “κωπηλασία”. Το γεμάτο περιστατικά βίντεο αποτελούνταν από τρία επεισόδια, ένα τέλειο παράδειγμα ιστορίας. Το βίντεο χωρίς γεγονότα, αντίθετα, δεν είχε επεισόδια και ιστορία. Όσον αφορά τα ευρετικά, η διαφορά μπορεί να αποτυπωθεί από τα ευρετικά αντιπροσωπευτικότητας. Το γεμάτο περιστατικά βίντεο είχε πιο αντιπροσωπευτικά παραδείγματα ιστορίας από το χωρίς γεγονότα.
Εάν αυτή η έννοια της διάρκειας παρέχει έναν καλό διακομιστή μεσολάβησης για τον “χρόνο”, γιατί μεταβαίνουμε σε άλλο σύστημα στο 7; Οι ερευνητές υποστηρίζουν ότι η απάντηση είναι η μετάβαση σε μια άλλη κατηγορία ευρετικών, δηλαδή τη δειγματοληψία ευρετικών. Περίπου στην ηλικία των 6 έως 10 ετών, τα παιδιά μαθαίνουν την έννοια του «απόλυτου χρόνου». Όλοι βασιζόμαστε στην έννοια του απόλυτου και καθολικού χρόνου όταν κάνουμε ραντεβού, οργανώνουμε τις εργασίες μας και ακολουθούμε χρονοδιαγράμματα.
Όλες αυτές οι ενέργειες ενισχύουν την έννοια του παγκόσμιου χρόνου που είναι ανεξάρτητος από τον παρατηρητή και απόλυτα συνεπής με την κλασική μηχανική του Νεύτωνα. Αρχίζουμε να σκεφτόμαστε τον χρόνο ως φυσική οντότητα, ανεξάρτητα από τα γεγονότα που συνδέει, και συνειδητοποιούμε ότι η υποκειμενική μας εμπειρία του χρόνου ως παρατηρητές μπορεί να αλλάξει ή να αποτελέσει αντικείμενο ψευδαισθήσεων. Το καλύτερο που μπορούμε να κάνουμε για να εξαλείψουμε την υποκειμενικότητα είναι να ελέγξουμε τη ροή του χρόνου.
ΠΗΓΗ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου